Bilgisayar fanı zaman içersinde ilk güne göre daha fazla ses çıkarmaya başlayabilir ve bu durum bazı kullanıcılar açısından sorun haline gelebilir. Bilgisayar fanı neden sesli çalışıyor? Sorusunun tek bir yanıtı bulunmazken, bu sorunun cevabını birkaç farklı kategoride verebilmek mümkün.
“Bilgisayarım sesli çalışıyor, fanı ses yapıyor” dediğiniz zaman burada bir sorun olduğu anlamına geliyor. Bilgisayar fanları zaman içerisinde daha çok ses yapmaya, takılmaya ve yağ ve benzeri nedenlerle daha fazla ısınarak aşınma sonucunda cızırtılı sesler çıkarmaya neden olabilir.
Bilgisayar Fanı Neden Ses Yapar?
Bilgisayar fanının ses yapmaya başlamasının en büyük sebebi tozlanması. Eğer uzun zamandır bilgisayarınızın iç kısımlarını temizlemediyseniz ve çok fazla tozlu ortamlarda bilgisayarınızı kullanıyorsanız fan kısmı kısa süre içerisinde statik etkinin de bir sonucu olarak büyük oranda tozlanabilir ve fan kapakları dahil tüm bölümler tozdan görünmez hale gelebilir. Bu durumun en başlıca sebeplerinden bir tanesi yeterince iyi temizlik yapılmaması olsa da, özellikle bilgisayar fanlarının sesli çalışmasına neden olan ilk sebep genellikle tozlanma olmakta.
Tozlanma sonucunda fan dönüş hızı azaltmakta, bilgisayar fanının etrafında oluşan tozlar ve yağ benzeri pis ve olmaması gereken oluşumlar cihazın cızırtılı sesler çıkarmasına neden olabilmekte. Ancak tek sebep doğrudan tozlanma değil. Genellikle bilgisayar fanlarında yaşanan sorun temizlik kaynaklı olmasına rağmen zaman zaman fanın belirli bölümlerinde kırılma durumu da meydana gelebiliyor.
Fan sesi sorunu yaşanan bilgisayarlarda fan aşırı hızlı dönmeye çalışırken toz kaynaklı olarak dönemediği ve ağır bir şekilde döndüğü için hem ses hem ısınma sorunları ortaya çıkabiliyor. Eğer çok fazla tozlanmış olan bir fan söz konusu ise bilgisayarınızın çok fazla ısınması ve zaman zaman kendiliğinden aşırı ısı nedeniyle kapanması gibi durumlarla karşı karşıya kalmak bile mümkün olabiliyor.
Fan temizliği yapılmayan notebook modellerinde ortaya çıkan aşırı ısınma sorunu diğer donanım parçalarının fan kısmına çok yakın olması ve aşırı ısınan borular ve diğer donanımlar sonucunda cihazın ekran kartı, RAM veya diğer teknik parçalarının aşırı ısıya bağlı olarak kısa sürede bozulmasına neden olabiliyor.
Aşırı ısınan bir bilgisayarda öncelikle fan kısmından şüphe etmek gerekirken, fan temizliği yapılmasına rağmen notebook ısınma sorunu çözümü arıyorsanız cihazın termal macununu kontrol ederek işleme devam edebilirsiniz. Fan ve termal macun ikilisi cihazın aşırı ısınmasına neden olabilen en önemli iki etkenler.
Fanın birkaç farklı dönen pervanesinden herhangi bir tanesi aşırı ısınma sonucunda kırılabiliyor veya çatlayabilir, bu durumda cihaz açıldığı ilk andan itibaren fanı ses yapmaya başlayabiliyor. Fanın sesli çalışmasına yol açan bu durumun tek çözümü doğrudan kırılan veya çatlayan parçayı cihazdan çıkarmak veya çok küçük bir parçaysa o kısmı cihazın içerisinden alarak kullanmaya devam etmekten geçiyor.
Bilgisayar Fan Sesi Nasıl Azaltılır?
Bilgisayarınızın fan sesini azaltmak için birçok farklı yöntem bulunmakta. En başta teknik olarak cihazın temizlenmesi gerekirken, ardından ise çeşitli yazılımsal ayarlar ile fan sesini azaltmak mümkün.
Cihazın işlemci gücünü en yüksek ayarda çalıştırmak yerine daha düşük işlemci gücü kullanmasına ayarlamak cihazın fan sesinin azalmasında önemli bir etken olabilir. İşlemcinin daha düşük ayarlarda çalışması özellikle oyun ve kullanım performansını düşürebileceği için her zaman en düşük işlemci ayarında bilgisayarınızı çalıştırmak doğru olmayabilir.
Ancak fan sesinin çok düşük olmasını istediğiniz zamanlarda işlemci ayarlarından işlemcinin en düşük performans modunda çalışması yönünde ayar yapabilir ve bu sayede fan sesinizi azaltabilirsiniz.
Tek yöntem bu da değil: Fan sesi azaltma programları sayesinde de fanın sesini kısmak mümkün olabilir. Bu programlar fanın dönüş hızını belirli RPM’ye ayarlamaya imkan tanırken, en düşük fan ayarında bile fanın çalışmasını sağlayabilir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta fan ayarlarına doğrudan yapılan müdahale cihazın ömrünü kısaltabilir, cihazın teknik diğer parçalarının aşırı ısınma sonucunda yanmasına veya çeşitli sorunlar ortaya çıkmasına yol açabileceği için çok acil durumlar dışında bu tür programların kullanılmaması gerekir.
Fan ayarlama programları özellikle oyun oynarken fan sesinin en düşüğe ayarlanması gibi durumlarda kalıcı hasarlara neden olabileceği için, sadece bilgisayarın boşta olduğu durumlarda kısa süreli ihtiyaçlar için kullanımı düşünülebilir.